Bir çox insan düşünür ki, gecə yarısı rəhbərdən və ya həmkardan gələn təcili məktuba dərhal cavab vermək məsuliyyət və işə sadiqlik göstəricisidir. Lakin əslində belə vərdiş səssiz şəkildə həm sağlamlığı, həm də karyera perspektivlərini zədələyir, — deyə psixoloq Yekaterina Ulyanova “Gazeta.Ru” ilə söhbətində bildirib, DenMedia.az xəbər verir.
“Yatmaq əvəzinə telefona sarılıb iş çatlarına cavab yazdığınız anda, əslində orqanizminizi zorlayırsınız. Bədən bu cür yüklənmə üçün nəzərdə tutulmayıb və nəticələr tədricən yığılır,” — deyə o izah edib.
Psixoloqun sözlərinə görə, əvvəlcə hormonal balans pozulur. Telefon ekranından gələn mavi işıq melatoninin ifrazını bloklayır — bu hormon yuxuya getməyə kömək edir. Onsuz yuxu səthi və dağınıq olur, orqanizm isə tam dincələ bilmir. Bununla yanaşı, kortizol — yəni stress hormonu — “səhər bizi oyatmalı olduğu halda”, gecə narahatlığı və gərginliyi artırır.”
“Daha sonra psixi tükənmə gəlir. Beyin gecə dərin yuxu mərhələsində gündüz toplanan stressi emal etməlidir. Əgər siz onu işləməyə məcbur edirsinizsə, gərginlik yığılır və nəticədə yanma, narahatlıq və ya sadəcə apatiya yaranır. Səhər başınız dumanlı olur, hər şey əsəbiləşdirir və işləri təxirə salırsınız — klassik hal,” — deyə mütəxəssis əlavə edib.
Bundan başqa, koqnitiv bacarıqlar da azalır. Yuxusuzluq yaddaşa, diqqətə və reaksiyaya zərbə vurur. Nəticədə insan səhvləri qaçırır, yanlış qərarlar verir, yaradıcılıq sıfra enir. İş yerində isə belə insan “sadəcə yavaşı deyil, komanda üçün real problemə çevrilir, xüsusən də onun dəqiqliyindən asılı işlərdə.”
“Amma məsələ təkcə sağlamlıqda deyil. Gecə yazılan mesajlar həmkarlar və rəhbərlik qarşısında sizə dair yanlış təsəvvür yaradır,” — deyə ekspert vurğulayıb.
Birinci siqnal: “Mənim sərhədlərim yoxdur.” Siz göstərirsiniz ki, sizin vaxtınız, sağlamlığınız və şəxsi həyatınız əhəmiyyətsizdir. Bu, entuziazm deyil, daha çox özünüzə hörmət etmədiyinizi və planlaşdıra bilmədiyinizi göstərir.
İkinci siqnal: “Mən iş yerimdən qorxuram.” Bu davranış çox vaxt özünə inamsızlıq kimi görünür. Əsl peşəkar bilir ki, onu gecə 24/7 əlaqədə qalmaq yox, gündüz əldə etdiyi nəticələr dəyərləndirir.
Üçüncü siqnal: “Mənimlə istədiyiniz kimi davrana bilərsiniz.” Əgər siz sərhədləri pozursunuzsa, istismar üçün qapını özünüz açırsınız. Bazar günü cavab verdinizmi? Deməli, cümə axşamı axşam saatlarında da tapşırıq yükləmək olar. Beləcə, siz öz vaxtınıza hörmətsizliyin normal sayıldığı mühit yaradırsınız.
“Nəticədə qəhrəman kimi görünmək istərkən, əvəzolunmaz deyil, asanlıqla əvəz edilə bilən adama çevrilirsiniz — və karyera yüksəlişi barədə düşünmək mənasız olur,” — deyə psixoloq bildirib.
Ulyanovanın sözlərinə görə, vəziyyəti dəyişmək mümkündür. Əsas məsələ — dəyərinizi gecə yazdığınız cavablarda deyil, bilik və nəticələrinizdə görməkdir.
“Əgər fikirlər yuxuya getməyə mane olursa, cavabı yazın, amma "göndərilməni təxirə salınmış" rejimdə saxlayın — mesaj səhər saat 8:30 və ya 9:00-da getsin. Beləcə, siz nizami görünəcəksiniz, ümidsiz yox. Və mütləq işdən sonra bildirişləri söndürün — ‘Narahat etməyin’ rejimi sizi bu cazibədən xilas edəcək. Rəhbərlə həqiqətən nə vaxt sizi narahat etməyin mümkün olduğunu danışmaq da faydalıdır. Əgər gecə işi normadırsa (məsələn, saat fərqlərinə görə), bunu rəsmi qaydada tənzimləyin — çevik qrafik, istirahət günləri və ya əlavə ödəniş şəklində. Xaosun həyatınızı idarə etməsinə imkan verməyin,” — deyə ekspert yekunlaşdırıb.
