Payız və qış aylarında insanların böyük hissəsində enerji səviyyəsi qanunauyğun olaraq aşağı düşür: günəş işığı azalır, D vitamini sintezi zəifləyir və bununla paralel olaraq serotonin — əsas “xoşbəxtlik hormonlarından biri — daha az istehsal olunur. Buna görə də bir çoxları özlərində yorğunluq, motivasiya azalması və yüngül apatiya hiss edirlər.
Məhz bu dövrdə orqanizmi düzgün qidalanma ilə dəstəkləmək xüsusilə vacibdir. Çünki qidalanma sinir sisteminin işinə birbaşa təsir edir və serotoninlə dopaminin səviyyəsini təbii yolla artırmağa kömək edir.
Serotonin birbaşa qidada olmur — bədən onu triptofan adlı amin turşusundan sintez edir. O cümlədən bəzi qidalar dopamin və endorfinlərin də yaranmasına təkan verir. Yəni düzgün yeyəndə əhval real olaraq qalxır.
Gəl, əsas “xoşbəxtlik məhsulları”na baxaq:
🍌 1. Banan
Banan — triptofanla, B6 vitamini ilə zəngindir. Bu ikisi serotonin istehsalının “yanacağı”dır.
Bir dənə banan = beyin üçün mini antidepressant.
🍫 2. Tünd şokolad (70% və yuxarı)
Tərkibində flavonoidlər, teobromin və bir az kofein var.
Onlar dopamin və serotonin səviyyəsini artırır, beyində mükafat mərkəzlərini aktivləşdirir.
Ona görə o bir parça şokolad həmişə özünü yaxşı hiss etdirir.
🍓 3. Giləmeyvələr (çiyələk, böyürtkən, qaragilə)
Antioksidantları yüksəkdir, sinir sistemini sakitləşdirir, stress hormonlarını azaldır.
Serotonin dolayısı ilə artır — bədənin stress yükü azalır.
🥚 4. Yumurta
Amin turşusu tərkibi ideal, triptofan çoxdur.
Üstəlik B vitaminləri serotonin sintezini sürətləndirir.
🐟 5. Yağlı balıqlar (somon, skumbriya, sardina)
Omega-3 yağ turşuları beynin “xoşbəxtlik reseptorları”nı gücləndirir.
Somon + yumurta = serotonin partlayışı.
🌰 6. Qoz-fındıq və badam
Bitki zülalları + triptofan + maqnezium → əhvalı tənzimləyən ideal kombinasiyadır.
Maqneziumun özü də sakitləşdirici mineraldır.
🥛 7. Təbii yoqurt və digər fermentləşdirilmiş məhsullar
Bağırsaq — “ikinci beyin”dir. Mikrobiom yaxşı olanda serotonin səviyyəsi artır (serotoninin 90%-i bağırsaqda istehsal olunur).
Yəni kefir, yoqurt, kəsmik → əhval yüksəlir.
🍯 8. Bal
Balın tərkibindəki təbii şəkərlər + antioksidantlar dopaminin sərbəst buraxılmasını artırır.
Qısa müddətli, amma xoş effekt verir.
✨ Xoşbəxtlik hormonunu artırmağın kiçik qaydası
Serotonin yalnız qidalanmadan yox, həm də bunlardan artır:
-
gün işığı ☀️
-
yüngül idman 🧘♀️
-
yaxşı yuxu 😴
-
sosial əlaqə
-
musiqi 🎶
Amma yemək bu mexanizmin ən tez işləyən hissəsidir.
