İnsan bədəni mükəmməl mexanizmdir, amma çox həssasdır. Bəzən elə olur ki, özümüzə qayğı göstərdiyimizi düşünürük, halbuki bəzi səssiz, xırda vərdişlər immuniteti elə yükləyir ki, bədən bir anda “mən artıq bezdim” deyir.
Aşağıdakılar məhz gündəlik həyatın içində gizlənən immunitetqatillərdir — səssiz, amma təsirləri güclü.
1. Xroniki yuxusuzluq — immunitetin “baş düşməni”
Bədən hər gecə daxili sistemlərini təmir edir: hüceyrələri yeniləyir, hormonları balanslaşdırır, immun sistemi reset edir.
Amma sən gecəyarısı seriala davam edəndə və ya telefonda ilişib qalandə — bu mexanizm pozulur.
Uzun müddətli yuxusuzluq:
-
immun hüceyrələrin sayını azaldır,
-
bədəni infeksiyalara açıq qoyur,
-
iltihab prosesini artırır.
Bir sözlə, gecə yuxusu lazım deyil — həyati vacibdir.
2. Şirin və fast-food həddindən artıq — immun hüceyrələrin “əl-qolunu bağlayır”
Şəkərin təsiri təkcə çəkiyə bağlı deyil. Həddindən artıq şəkər qəbulu immun hüceyrələrin mikroblara qarşı mübarizəsini 3–5 saat zəiflədir.
Bu effekti resept kimi yaz: “bir fincan qazlı içki = immunitetin 3 saatlıq ləngiməsi”.
Fast-food isə əlavə olaraq:
-
iltihabı artırır,
-
bağırsaq mikroflorasını pozur (və immunitetin yarısı bağırsaqdadır),
-
enerjini sabit saxlamır və yorğunluq yaradır.
3. Daimi stress — kortizol immun sistemini içəridən yiyir
Stress həm psixoloji, həm də fiziki sistemə zərbə vurur. Xroniki stress zamanı bədəndə kortizol artır və bu hormon immuniteti sanki yavaş-yavaş söndürür.
Stress immun sisteminə zərbə vurur:
-
müdafiə hüceyrələrinin reaksiyası ləngiyir,
-
iltihab artır,
-
viruslara yoluxma ehtimalı yüksəlir.
Ona görə meditasiya, nəfəs məşqləri, yüngül idman — bunlar sadəcə trend deyil, bədəni xilas etməkdir.
4. Hərəkətsizlik — bədən sistemi “yuxuya gedir”
Saatlarla oturmaq — müasir dövrün ən təhlükəli vərdişlərindən biridir.
Hərəkətsizlik:
-
qan dövranını yavaşladır,
-
limfa axınını zəiflədir (limfa = immunitetin nəqliyyat sistemi),
-
metabolizmi azaldır,
-
hüceyrələrin bərpasını ləngidir.
Hər gün 20–30 dəqiqə yüngül aktivlik immun sistemini “oyadır”.
5. Az su içmək — hüceyrələrin müdafiəsini zəiflədir
Su bədəndə informasiyanın, qidaların, mineralların və müdafiə hüceyrələrinin daşınması üçün kanaldır. Su az olanda hüceyrələr susuz qalır və funksiyalarını tam yerinə yetirə bilmir.
Nəticə:
-
immun reaksiyalar gecikir,
-
yorğunluq artır,
-
detoks sistemi yavaşlayır,
-
xəstəliklərə həssaslıq çoxalır.
6. Telefon və kompüterdən çox istifadə — gözlə görünməyən yorğunluq
Uzun müddət ekranla təmas mərkəzi sinir sistemini yükləyir və bu da immun sisteminə dolayı zərbə vurur.
Ekran yorğunluğu:
-
yuxu ritmini pozur,
-
stress hormonlarını artırır,
-
beyin və bədən arasında balansı pozur.
7. Gecikmiş və nizamsız qidalanma
Bədən ritm əsasında işləyir. Saatlarla ac qalmaq və qəfil çox yemək bədəni şoka salır və immuniteti zəiflədir.
8. D vitamininin azlığı
Dünyada ən yayılmış çatışmazlıqlardan biri. Bu vitamin immun hüceyrələrin fəaliyyətini birbaşa idarə edir. Az olduqda bədən viruslara çox həssas olur.
9. Siqaret və alkoqolun “kiçik, amma daimi” dozası
Bu maddələr immun sistemini birbaşa zədələyən toksinlərlə doludur. Az miqdarda belə bədəni zəiflədir.
Nəticə — immunitet “qəfil düşmür”, onu gündəlik vərdişlər yıpradır
İmmunitet nə bir gündə qurulur, nə də bir gündə dağılır. Onu hər gün etdiyimiz xırda seçimlər ya gücləndirir, ya zəiflədir.
Bədənə qayğı göstərmək — əslində özümüzə uzunmüddətli investisiyadır.
