"Cümə axşamı "Urals" markalı neft gözlənilən təxminən 70 dollar əvəzinə 50 dollara satılıb, vəziyyət son dərəcə gərgindir..."
Trampın ticarət müharibəsi nəticəsində neftin qiymətinin düşməsi Rusiya diktatoru Vladimir Putinin hərbi büdcəsini tükəndirməyə başlayıb.
Den.az xəbər verir ki, bu barədə "Financial Times" nəşri yazıb.
Nəşr yazır ki, ABŞ prezidenti Donald Trampın başladığı tarif müharibəsi Rusiya iqtisadiyyatını xeyli zəiflədir və Ukrayna ilə müharibə aparmaq qabiliyyətinə təsir edir. Əgər xam neftin qiymətləri indiki səviyyədə qalsa, təxminən üçdə biri neft və qaz gəlirlərindən ibarət olan Kreml büdcəsi bu il gözləniləndən 2,5 faiz aşağı ola bilər. Bu isə Kremlin borclarını artırmasına, qeyri-hərbi xərcləri azaltmasına və ya qalan ehtiyatlarını istifadə etməsinə səbəb ola bilər.
Rusiyanın əsas ixrac növü olan "Urals" markalı neftin orta qiyməti son iki ilin ən aşağı səviyyəsinə düşüb. "Argus" qiymət agentliyinin məlumatına görə, cümə axşamı "Urals" markalı neft təxminən 50 dollara satılıb. Halbuki Rusiya hakimiyyəti 2025-ci il üçün büdcəni bir barrel "Urals" nefti üçün 69,70 dollar qiymətinə əsasən planlaşdırıb. Nəşr yazır: "Qiymətlərin düşməsi bu il müharibə xərclərindən sonra zəifləyəcəyi gözlənilən Rusiya iqtisadiyyatına təzyiqləri artırır".
Jurnalistlərin yazdığına görə, Rusiya artıq Putinin Ukraynaya qarşı tammiqyaslı hücumunun nəticələrindən sonra iqtisadiyyatı dəstəkləmək üçün rifah fondunun bir hissəsini xərcləyib və qalan vəsait sürətlə tükənir. Rusiya hakimiyyəti artıq etiraf edib ki, neft qiymətlərinin durumu ölkə iqtisadiyyatına mənfi təsir göstərəcək. Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov deyib: "Bu göstərici bizim üçün büdcə gəlirləri baxımından çox vacibdir. Vəziyyət son dərəcə qeyri-sabit və gərgindir".
Nəşr qeyd edib ki, bu dəyişiklik həm də Trampın tarif müharibəsinin, onun Kreml ilə münasibətləri yaxşılaşdırmaq cəhdlərinə baxmayaraq, Rusiya iqtisadiyyatına dolayı yolla necə zərər verdiyini göstərir. Rusiya Mərkəzi Bankının rəhbəri Elvira Nabiullina xəbərdarlıq edib ki, "əgər ticarət müharibələri davam etsə, bu, enerji daşıyıcılarının ixracına tələbin azalmasına" səbəb olacaq.
Nəşr qeyd edir ki, əgər neft qiymətləri bu səviyyədə qalsa, Rusiya bu il təxminən bir trilyon rubl itirə bilər ki, bu da büdcə gəlirlərinin 2,5 faizinə bərabərdir. Bu isə ÜDM-in artımında 0,5 faiz bənd azalma demək olacaq. Almaniyanın Beynəlxalq Münasibətlər və Təhlükəsizlik İnstitutunun Rusiya üzrə eksperti Yanis Kluqe bildirib ki, neft qiymətlərinin aşağı olması büdcə gəlirlərinə təsirini göstərmək üçün bir neçə ay vaxt tələb olunur.
Nəşr qeyd edir ki, Rusiya iqtisadiyyatı artıq tam gücü ilə işləyir və Ukrayna ilə müharibəyə dövlət xərclərinin artımının yavaşlaması gözlənilir. Rəsmi proqnozlara görə, 2025-ci ildə artım 1-2,5 faiz arasında olacaq ki, bu da son 2 illə müqayisədə təxminən 4 faizik artımdan xeyli aşağıdır. "Bu da neftdənkənar mənbələrdən gəlirlə neft gəlirlərindəki azalmanı kompensasiya etməyin çətin olacağını göstərir", - jurnalistlər yazır.
2020-ci ildən bəri Rusiya rifah fondunun likvid hissəsi üçdə iki nisbətində azalıb. Kiyev İqtisadiyyat Məktəbinin Makroiqtisadi Tədqiqat və Strategiya şöbəsinin rəhbəri Benjamin Hilqenstok bildirib ki, əgər bu vəsait büdcə kəsirini qarşılamaq üçün istifadə olunarsa, uzun müddət kifayət etməyəcək. "Rejim bu vəziyyətə qeyri-hərbi xərcləri ağrılı şəkildə azaltmaqdan başqa bir tədbir görə bilərmi, bu, artıq başqa məsələdir", - Hilqenstok qeyd edib.
İqtisadçılar hesab edir ki, hər hansı ixtisarlar çox güman ki, qeyri-hərbi büdcə sahələrinə təsir edəcək. "Renaissance Capital" şirkətinin baş iqtisadçısı Oleq Kuzmin bildirib ki, əgər neft qiymətləri çox aşağı səviyyədə sabitləşsə, Rusiya ixrac şirkətlərini daha çox vergi ilə yükləmək məcburiyyətində qala bilər ki, bu da gəlir azalmasının bir hissəsini kompensasiya etsin.
Moskva həmçinin beynəlxalq bazarlardan daha çox borc cəlb etməyə çalışa bilər, çünki hazırda dövlət borcu ÜDM-in 30faizdən azını təşkil edir ki, bu da beynəlxalq standartlara görə aşağı səviyyədir. Lakin bir çox xarici investor üçün Rusiya istiqrazları hələ də "zəhərli" olaraq qalır. Hilqenstok qeyd edib ki, ölkə daxilində banklar özəl sektora kredit verməyə yönəlib və büdcə kəsirinin maliyyələşdirilməsində xüsusi maraq göstərməyib. O, Rusiya iqtisadiyyatında ciddi məhdudiyyətlər gözlədiyini, lakin ani çökmə olmayacağını bildirib.
