Sürətli həyat tərzi səbəbindən qida qəbulu çox vaxt tələsik qəlyanaltıya çevrilir. Lakin “SM-Klinika”nın nevroloqu MariannaJikia “Gazeta.Ru”ya açıqlamasında xəbərdarlıq edib ki, bu vərdiş tədricən narahatlıq və stres səviyyəsini artırır. Həkim izah edib ki, insanın yemək sürəti onun psixoloji vəziyyəti ilə birbaşa bağlıdır.
Vəkilin sözlərinə görə, həzm sistemi ilə beyin arasında “bağırsaq–beyin oxu” adlanan sıx əlaqə mövcuddur və bağırsaqda milyonlarla neyron olduğu üçün onu bəzən “ikinci beyin” də adlandırırlar.
Həkim deyib:
“Çox sürətli yemək həzmin təbii prosesini pozur və beyin üçün xaotik siqnal yaradır, bu isə stresi və narahatlığı gücləndirə bilər.”
Jikianən sözlərinə görə, insan sürətli yeyəndə həzm prosesinin ən vacib mərhələsini ötürür. Həzm ağızda başlayır — diqqətli çeynəmə qidanı hazırlamaqla yanaşı, bütün sistemə “hazır olun, qida gəlir” siqnalı göndərir. Qidanı iri tikələrlə udmaq isə bu mexanizmi pozur.
Nevroloq əlavə edib:
“Siz doyma hissini aldadırsınız. Nəfislik siqnalı 15–20 dəqiqə gec gəlir, sürətli yemək isə tez bir zamanda artıq porsiya qəbuluna səbəb olur. Bu, fiziki diskomfort yaradır: ağırlıq, köp, gərginlik — bədən bu hissləri narahatlıq kimi qəbul edə bilər.”
Üçüncü problem isə şəkər səviyyəsinin kəskin dəyişməsidir. Sürətli qida qəbulu, xüsusilə karbohidratların çox olduğu hallarda, qanda qlükozanın sürətli yüksəlməsinə və eyni sürətlə düşməsinə səbəb olur. Bu “şəkər yelləncəyi” əsəbilik, həyəcan və panikaya bənzər simptomlar yarada bilər.
Həkim vurğulayıb ki, şüurlu və yavaş yemək narahatlığı idarə etmək üçün güclü vasitədir. Bu, sadəcə pəhriz deyil — meditasiya formasıdır.
Yeməyi yavaş qəbul etdikdə parasempatik sinir sistemi aktivləşir: insan “vur və ya qaç” (stres) vəziyyətindən “dincəl və həzm et” (rahatlama) vəziyyətinə keçir. Bu, kortizolun azalmasına, bədənin daha sakit reaksiyasına səbəb olur. Eyni zamanda şüurluluq artır, insan aclıq və toxluq siqnallarını daha yaxşı dərk edir və qidadan həqiqi zövq alır.
Jikia yavaş yeməyin öyrənilməsi üçün dörd sadə addım göstərir:
-
Pauza edin — yeməyə başlamazdan əvvəl 1–2 dəfə dərin nəfəs alın və özünüzü sakitləşdirin.
-
Gadjetləri kənara qoyun — diqqətinizi yalnız yeməyə yönəldin.
-
Şüurlu çeynəyin — hər tikəni 20–30 dəfə çeynəməyə çalışın.
-
Qaşıq və çəngəli masaya qoyun — hər tikədən sonra aləti yerə qoymaq yemək sürətini avtomatik yavaşladır.
Həkim yekunda bildirib:
“Yeməyi sadəcə zərurət deyil, gündəlik antistress-terapiyaya çevirin. Cəmi 20–30 dəqiqəlik sakit, şüurlu nahar sizi narahatlıq dövründən çıxarıb ‘burada və indi’ anına qaytara bilər.”
